Keep (it) Swinging: Charles Delaunay (1911-1988)

Ik hoorde voor het eerst jazz toen ik vijftien was. Ik moest toen zes maanden in bed blijven. Mijn ouders hadden zo'n vijftig platen, waarvan drie jazzplaten.: Jelly Roll Morton - Duke Ellington en Frankie Trumbauer met Bix Beiderbecke (Charles Delaunay) (in vertaling)
Georg Lankester

Hot Club de France – the first jazz organization in the world - part 1 Hot Club de France – the first jazz organization in the world - part 2 Charles Delaunay (1911-1988) Hugues Panassié (1912-1964)
(Nederlandse linken): Hot Club de France: De eerste Jazzorganisatie ter wereld - deel 1 - Hot Club de France: De eerste Jazzorganisatie ter wereld - deel 2 - Charles Delaunay (1911-1988) Hugues Panassié (1912-1964)

Het begin
Charles Dalaunay wordt op 18 januari 1911 in Parijs geboren als zoon van een beroemd kunstenaars-echtpaar. Zowel zijn vader als moeder zijn schilders die tot ver over de grenzen bekend zijn, namelijk Sonia en Robert Delaunay. Hij heeft dus artistiek bloed in de aderen. Al op jonge leeftijd raakt hij gepassioneerd door de jazz en verdiept hij zich er grondig in, speelt gitaar en is een zeer goed organisator; dat zal spoedig blijken. Op zijn 23e jaar wordt hij secretaris-generaal van de befaamde Hot Club de France die hij – met enkele andere bestuursleden - wereldbekend zal maken. In 1935 richt hij samen met Hugues Panassié het tijdschrift Jazz Hot op dat spoedig bekendheid krijgt en waarvan hij direkteur wordt. Delaunay, die uiterst voortvarend te werk gaat, wordt bovendien manager van het juist gevormde huisorkest le Quintette du Hot Club de France dat men vanaf december 1934 voor het publiek laat optreden.
Hij zorgt vervolgens voor een sterke promotie van deze formatie en, zoals bekend, met succes. Django Reinhardt en Stéphane Grappelli maken grote indruk en creëren voor het eerst een jazzvorm buiten Amerika.
Internationale aktiviteiten
Samen met Hugues Panassié streeft Charles Delaunay ernaar Amerikaanse jazz-musici naar Frankrijk te halen voor het geven van concerten en het realiseren van platenopnamen, Ook houdt hij veelvuldig lezingen. Bekende namen uit die tijd zijn de pianisten Freddie Johnson, Spencer Williams, Garland Wilson en de zanger/bandleider Freddy Taylor (bij wie Django voorjaar 1935 een maand lang meespeelt). Maar zijn meest productieve periode volgt nog.

Charles Delaunay op drums. Links, waarschijnlijk, Bill Coleman (source: 100 Years of Jazz - Annette Hauber-Wolfgang Sandner) (p.181)
In 1936 verschijnt er een uitgebreide discografie van zijn hand. Het is de eerste jazz discografie ter wereld die als een standaardwerk wordt beschouwd. Hij brengt overigens daarna nog diverse bijgewerkte edities uit. Een jaar later vindt de wereldtentoonstelling in Parijs plaats en de Hot Club de France leiding, gestimuleerd door Delaunay, organiseert talrijke sessies met Amerikaanse grootheden als Coleman Hawkins, Benny Carter, Dicky Wells, Eddie South, Philppe Brun, Bill Coleman en vele anderen.

New Hot Discography - Charles Delaunay ( New Hot Discography - Charles Delaunay (1948)(herdruk)(collecite: Hans Koert)
>Het is ook in die tijd, dat de Duitse Django bewonderaar en schrijver van het in 1960 geschreven boekje Django Reinhardt, ein Porträt, dr. Dietrich Schulz-Köhn, hem in Parijs opzoekt, veel van hem leert en tot zijn dood met hem bevriend zal blijven. Er gebeurt véél ! Charles richt in het voorjaar van 1937 een eigen platenlabel op onder de naam Swing, uitsluitend bedoeld voor jazz-opnamen. Ook dit is een unicum in de wereld. Vanaf die tijd komen, onder zijn leiding, weergaloze studio opnamen als Honeysuckle Rose en Crazy Rhythm van de Amerikanen Coleman Hawkins en Benny Carter plus o.a. Django tot stand (‘Swing’ no. 1, april ’37).

Oscar Aleman's eigen opnamen in Charles Delaunay's New Hot Discography ( New Hot Discography - Charles Delaunay (1948)(herdruk)(collectie: Hans Koert)
Daarna verschijnen allerlei andere artiesten in de studio, bijvoorbeeld Michel Warlop, Philippe Brun, Eddie South enz. enz. Velen daarvan worden door Django en zijn ritmegroep begeleid. In april 1939 worden de bijzondere opnamen gemaakt van Rex Stewart, Barney Bigard en Bill Taylor met Django, door Gunther Schuller beschreven als Juweeltjes van kleine jazzgroepen. Van de vele artiesten die ook op zijn label werden uitgebracht noem ik de Fransen Alix Combelle, André Ekyan, Pierre Allier en natuurlijk het Hot Club du France Quintet. Zelf is Charles bovendien nog aktief als drummer onder het pseudoniem H.P. Chadel. En het verhaal gaat dat hij ooit bij een optreden van het Hot Club du France Quintet inviel als gitarist.

Charles Delaunay (links) met Django Reinhardt (rechts) (bron: swingmusic.net)
De periode vanaf 1940
Dan volgt de bezetting. Er zijn inmiddels reeksen Swingplaten van jazz-musici verschenen. Om u een indruk te geven van de aantallen opnamen die tot stand zijn gekomen: in 1948 komen de titels Mike en Lady Be Good van het Hot Club du France quintet uit onder nummer 287. Hoewel de bezetter verdere ontplooiing belemmert, gaat Delaunay door met zijn aktiviteiten. Met Panassié blijft hij publiceren, zij het dan dat Jazz Hot noodgedwongen wordt gereduceerd tot één velletje.
Niet lang na de bevrijding, in 1946, vertrekt Charles naar de Verenigde Staten waar hij de supervisie heeft bij opnamen van onder anderen Louis Armstrong, Benny Carter en Duke Ellington. Terug in Europa zorgt hij voor een her-lancering van Jazz Hot voordat hij met Léon Cabat de direktie vormt van het platenlabel Vogue, nog altijd bekend om z’n goede jazz-artiesten. Het jaar erna ontstaat er een conflict tussen hem en Hugues Panassié over de Bebop, die door laatstgenoemde niet als jazz wordt beschouwd. Delanunay is juist voorstander van nieuwe stromingen en organiseert bijzondere concerten in Parijs. In 1948 laat hij het orkest van Dizzy Gillespie optreden en in 1949 dat van Miles Davis en Charlie Parker. Bovendien zorgt hij voor de promotie van Sydney Bechet die dankzij hem eigenlijk een tweede carriére maakt. Van Delaunay’s aktiviteiten uit die jaren getuigen eveneens vele historische opnamen.
Vermeldenswaard is dat in ’53 van zijn hand diverse publikaties uitkomen over Django Reinhardt, die alle spoedig zijn uitverkocht. Daarom besluit hij een biografie van de gitarist te maken, maar er ook een discografie aan toe te voegen.

Charles Delaunay voor een affiche van Coleman Hawkins (foto: William P. Gottlieb)
Naast de supervisie bij talrijke platenopnamen verzorgt Delaunay regelmatig radio-programma’s en organiseert hij concerten en festivals als de Salon du jazz (1954) en het Festival in Cannes (1958). In 1969 wordt hij vanwege zijn kennis en ervaring vice-president van de Internationale Jazz Federatie en verricht daarin opnieuw veel werk. Hoewel zijn gezondheid geleidelijk aan te wensen overlaat, blijft hij betrokken bij de nieuwe jazz-ontwikkelingen. Hij schenkt de Bibliothèque Nationale te Parijs 40.000 platen uit zijn immense collectie om daarmee zoveel mogelijk historische jazz-opnamen voor de toekomst veilig te stellen. In 1986 is hij aanwezig op het Django Reinhardt Festival in Samois. Het jaar daarna opnieuw, maar dan op verzoek van de organisatie die hem officieel huldigt vanwege zijn enorme bijdrage aan de ontwikkeling van de Hot Club de France en de promotie van Django. Zijn gezondheid is dan al aanzienlijk verslechterd. In 1988 overlijdt hij op 77-jarige leeftijd in Chantilly. Hij laat ons een geweldige erfenis achter in de vorm van discografieën, boeken en talloze jazz-opnamen waarvan we tot op de dag van vandaag kunnen genieten.

Charles Delaunay met Thelonious Monk ( foto: Marcel Fleiss)
Publikaties
Hieronder tot slot de indrukwekkende lijst van de publikaties die van zijn hand verschenen zijn.
HOT DISCOGRAPHY (1936) ‘Jazz Hot’ Edit. Paris
HOT DISCOGRAPHY (1938) ‘Jazz Hot’ Edit. Paris
HOT ICONOGRAPHY, Lithographies (1939) ‘Jazz Hot’ Edit. Paris
DE LA VIE ET DU JAZZ (1940) ‘Jazz Hot’ Edit. Paris
HOT DISCOGRAPHY (1940) ‘Commodore Music Shop’ New York
HOT DISCOGRAPHY (1940) ‘Editions ABC’ Paris
DE LA VIE ET DU JAZZ (1945) ‘L’Echiquier’ Lausanne
NEW HOT DISCOGRAPHY (1948) ‘Criterion Music Corp.’ New York
JAZZ 47, en collaboration avec Robert Goffin, America, P. Seghers, Paris
HOT DISCOGRAPHIE ENCYCLOPEDIQUE, vol. I (A-B) (1951) ‘Vogue’ Paris
HOT DISCOGRAPHIE ENCYCLOPEDIQUE, vol. II (C-E) (1952) ‘Vogue’ Paris
HOT DISCOGRAPHIE ENCYCLOPEDIQUE, vol. III (E-He) (1953) ‘Vogue’ Paris
DJANGO REINHARDT, SOUVENIRS (1954) ‘Jazz Hot’
DJANGO MON FRERE, (1954) Edit. Eric Losfeld, Paris
L’HISTOIRE DE SYDNEY BECHET (1960) ‘Vogue’ SB2 Paris
DJANGO REINHARDT ‘Cassell’ Londres (1961) et ‘Jazz Book Club’ Londres (1963)
DELAUNAY’S DILEMMA, de la peinture au jazz (1985) Edit. W. Mácon
Georg Lankester
keepswinging@live.nl

Charles Delaunay, geboren in Parijs, januari 1911 en overleden in Vineuil St. Firmin bij Parijs, februari 1988, is één van de grootste Franse jazzpromotors. Zijn naam is onlosmakelijk verbonden aan de Hot Club de France en het Parijse Jazz Festival, het blad Jazz Hot en het platenlabel Swing. Hij maakte live-radioprogrammas (Jazz Variétés) en stelde één van de eerste Jazz Discografieën samen. Kortom - een man waar je niet omheen kan, als je de Franse jazzgeschiedenis bestudeert. Georg Lankester schreef een korte biografie over hem. De Keep Swinging blog wijst graag op dit soort toonaangevende figuren in de jazzgeschiedenis. als je geen enkele blog wilt missen volg har dan via Twitter (#keepswinging) of vraaghaar gratis nieuwsbrief ( mail: keepswinging@live.nl)