Keep (it) Swinging: Rein de Graaff verzameld: Ornithology

Rein de Graaff verzameld: Ornithology (Nederlands) Rein De Graaff compilation album: Ornithology (English)

Serie verzamelalbums grijpt terug tot Rein's Stoomcursussen in Bebop
REIN DE GRAAFF verzameld: ORNITHOLOGY
Hans Koert

Eén van de meest actieve nestors van de Nederlandse jazz is ongetwijfeld Rein de Graaff. Hoewel al actief in de jazz sinds de jaren zestig lijkt er, nu hij gepensioneerd is, geen haar op zijn hoofd aan te denken, het wat rustiger aan te doen. Onlangs was hij te beluisteren met zijn trio ( met Marius Beets op bas en Eric Ineke op slagwerk) in een serie concerten met Gary Foster en Marco Kegel. Vorig jaar verscheen een derde verzamelcd op Timeless, dat teruggrijpt tot zijn beroemde Cursussen in Bebop.

Rein de Graaff ( foto: Hans Koert)
Als kind was hij gefascineerd door de 78-toerenplaten van zijn opa, waar hij luisterde naar Charlie Barnet and his Orchestra die het nummer Skyliner ( 1944) speelde.

Toen hij op de lagere school zat ontdekte hij de mondharmonica, maar het werd uiteindelijk de piano. Eenmaal op de middelbare school werd hij al snel ingezet in het schoolorkest en luisterde hij naar het programma Swing and Sweet from 52nd Street van Pete Felleman, een spraakmakend radioprogramma uit de jaren zestig.
Zoals zoveel tieners moest hij zijn kennis putten uit "handboeken" als de Prismapocket Jazz van New Orleans tot Cool. Zijn eerste plaat nam hij op in Wageningen in 1969 met het Rein De Graaff - Dick Vennik Quartet, getiteld Minor Moods - from Past to Present. Gedurende zijn lange carrière zouden er nog vele opnamen volgen met grote namen in de jazz, die hier in Nederland graag gebruik maakten van zijn trio ( met Eric Ineke als drummer vanaf het allereerste begin) en Koos Serierse op bas. Hij ging ook naar de jazz centra van de wereld, zoals Parijs, Kopenhagen en New York. Tijdens één van die reizen nam hij in 1979 een plaat op met Tom Harrell - Ronnie Cuber - Sam Jones en Louis Hayes, uitgebracht door Timeless als Rein De Graaff Quintet - New York Jazz ( SJP 130).

Rein begon eind jaren tachtig met een aantal lezingen ( met live muziek), getiteld Stoomcursussen in Jazz, later Stoomcursus Bebop, waarbij hij Amerikanen uitnodigde de cursus te helpen invullen. Met hen trok hij dan ook het land in, om overal met zijn trio te spelen. Sommige "cursussen" zijn op plaat vastgelegd en uitgebracht, zoals Tenor Conclave, waarmee hij in de winter van 1991-1992 rondtrok met Von Freeman, Teddy Edwards en Buck Hill ( Timeless SJP 306); The West Coast Wailers met Conte Candoli en Bob Cooper ( SJP 479); Baritone Explosion met Ronnie Cuber en Nick Brignola; Delightful Duets met Herb Geller of Blue Lights met Herb Geller en John Marshall - de twee laatste sessies ondertussen met een andere bassist: Marius Beets. Heel wat van die korte projecten zijn niet op plaat vastgelegd, maar wel zijn er opnamen gemaakt en Timeless heeft, samen met Rein de Graaff de mooiste bij elkaar gezocht en op een aantal verzamelalbums uitgebracht. De serie, waarvan afgelopen jaar het derde deel verscheen, had halverwege de jaren negentig al een voorloper gehad: Nostalgia, waarop Rein o.a. met het Metropole-orkest, Barry Harris, Gary Foster en Marco Kegel speelt.

Rein de Graaff - Ornithology (Timeless CDSJP482)

De serie van drie is getiteld: Now Is The Time, Confirmation en Ornithology - alle drie, niet toevallig, Charlie Parker composities. De laatst genoemde bestaat uit acht nummers, oorspronkelijk opgenomen in de periode 1984 tot 2009, waarbij het accent op de vroege jaren ligt.
De oudste nummers dateren uit de jaren tachtig, de begin jaren van de "Stoomcursussen" met musici als Teddy Edwards, Dave Pike, Harold Land en Valerie Ponomarev. Teddy Edwards overleed zo'n acht jaar geleden evenals Harold Land ( 2001). Laatstgenoemde maakte een schitterend album in augustus 1959, getiteld The Fox met de legendarische trompettist Dupree Bolton.

Valerie Ponomarev, die op de Ornithology plaat in dezelfde opnamesessie te horen is als Harold Land ( maart 1988), was één van de leden van Art Blakey's Jazz Messengers die Nederland bezochten in april 1980 en optraden in De Doelen in Rotterdam. Ik herinner me nog dat ik het heel bijzonder vond dat een "blanke", ( en ook nog Rus) meespeelde in de "gekleurde" Jazz Messengers. Het was overigens één van de laatste concerten met Blakey waarin Valerie trompet speelde, voordat een jong onbekend trompettist de hoorn overnam in de band: Wynton Marsalis.

Rein de Graaff ( foto: Hans Koert)

Dave Pike, vibrafonist, is ook al te horen met Rein de Graaff op een LP van juli 1986, een jaar voordat hij met zijn Stoomcursusprojecten het land in ging. Overigens was Dave Pike samen met Teddy Edwards de eerste gast tijdens in de eerste Stoomcursus Jazz. In de herfst van 1988 kwamen Dave Pike en Charles McPherson samen met het Rein de Graaff Trio in de studio in Monster om het Timeless album Bluebird op te nemen.

Benjamin Herman ( foto: Hans Koert)
Op twee nummers van de verzamelplaat Ornithology vinden we ook twee Nederlandse muzikanten zoals rietspeler Herman Schoonderwalt, toen eind vijftig en het enfant terrible van de Nederlandse jazz, de in Londen geboren Benjamin Herman, die could have been the grandson of most of the other guests on this cd (= de kleinzoon van de meeste andere gasten op de cd zou kunnen zijn), zoals Jeroen de Valk het omschrijft in de bijbehorende hoestekst. Benjamin Herman is te horen in de standard Autumn in New York, opgenomen bijna twee jaar geleden en het jongste nummer op de plaat.

Frank Morgan ( foto: Hans Koert)

Eén van de meest indrukwekkende nummers is echter de titel Parker's Mood, gespeeld door altist Frank Morgan, een volger van Parker pure sang. Parker's Mood is delicate, slow, frail, and suggests that alto man Frank Morgan ( 1933-2007) is playing his own requiem ( = Parker's mood is verfijnd, langzaam, breekbaar en het lijkt alsof Frank Morgan ( 1933-2007) zijn eigen requiem speelt). Rein trad op met Frank in het najaar van 2007 o.a. in Porgy en Bess in Terneuzen; een concert dat ik me herinner als zeer bijzonder en indrukwekkend.
Frank Foster - een breekbare, fragiele, introverte saxofonist, die al ver voordat het concert begon op zijn krukje zat, die blij verrast was door het enthousiasme van het publiek en speelde alsof Bird zelf hem de noten influisterde. Hij overleed een paar weken later: Peace and Love, schreef hij voor me op een papiertje - een kostbaar reliek.

Deze verzamelcd is te koop bij Timeless.

Hans Koert

keepswinging@live.nl

Twitter

Rein de Graaff timmert al tientallen jaren aan de weg met zijn jaarlijkse tournees, waarin hij Amerikaanse coryfeeën uit de beboptijd uit de vergetelheid weet te ontrukken. De afgelopen jaren trad hij op met James Spaulding, Gary Smulyan, Pete Christlieb, Johnny Griffin', Al Cohn, Herb Geller, Frank Morgan, Conte Candoli en Gary Foster. Timeless bracht een aantal verzamelalbums uit, waarvan onlangs de derde verscheen: Rein de Graaff: Ornithology. De Keep Swinging blog luisterde naar deze verzamelaar en kijkt terug op een carriere met louter hoogtepunten. Als je daarvan niets wilt missen volg de Keep Swinging blog dan via Twitter of vraag de gratis nieuwsbrief aan.