Keep (it) Swinging: Don Ellis: Zijn Laatste Jaren

Nederlands-Vlaams ( To the English part with the sad news that Richard M. Sudhalter passed away.) DON ELLIS: MAY TIME RESTORE? DON ELLIS: HIS OWN SOUND DON ELLIS: HIS FINAL YEARS

Ken Orton schreef een uitgebreide biografie over Don Ellis. De biografie, “In Search of Don Ellis, Forgotten Genius” ( geschreven in het Engels) is klaar en nu is het wachten op een uitgever. Het bestaat uit meer dan 800 pagina’s tekst en meer dan 200 pagina’s foto’s, waarvan vele zeldzame en nog niet eerder gepubliceerde foto’s. Helaas is het Ken nog niet gelukt een uitgever te vinden en wil daarom graag zijn boek aanbevelen in met dit uitgebreide essay.
Zal de tijd de herinnering aan Don Ellis rechtzetten? De tijd zal het leren. Onlangs publiceerde ik het eerste deel van het drieluik over Don Ellis, getiteld: Don Ellis: De Tijd Zal Het Leren. Het tweede deel: Don Ellis: Een Nieuw Geluid en vandaag deel drie: Don Ellis: Zijn Laatste Jaren.

Er waren veel meer feiten aan Don’s leven toe te schrijven: hij componeerde muziek voor zang (-stem), toneel, modern ballet, symphonie orkest, eigenlijk in feite voor elk medium binnen de uitvoerende kunsten. Zijn aandeel in de film muziek waren o.a. te beluisteren in de films “The French Connection”, “The Seven-Ups”en “The French Connection 2”, zijn filmmuziek zou nog, zelfs lang na z’n dood, in herinnering blijven in de 20th Century Fox Studios. Zijn filmmuziek, gekoppeld aan al zijn composities op zijn album “Haiku”, geven een indicatie over zijn ingeslagen weg vóór zijn dood. Een week voor zijn dood, nadat hij terugkeerde van het dirigeren van een symfonie-orkest, werd hem gevraagd: Would you aspire to Symphony conducting? (= Heb je in de toekomst aspiraties om een symfonie-orkest te gaan dirigeren?) Don antwoordde: Who knows? ( = Wie weet?).

Gedurende de gehele jaren ’70 kwakkelde hij met z’n gezondheid. Het was zo rond 1969 dat een depressie en grote twijfels z’n leven negatief ging beïnvloeden. Gedwongen om tot twee keer toe een lange periode in een ziekenhuis opgenomen te zijn met als diagnose een chronisch hartkwaal/afwijking, onderging Don een shock behandeling toen z’n hart er mee ophield. De doktoren spoorden hem aan om te stoppen met het bespelen van instrumenten waar hij zó van hield nl. de trompet en het drumstel; ook van dat instrument was hij veel gaan houden. Toch, ondanks al het lijden die hij te verduren had, vocht hij door en componeerde en speelde extreem bijzondere muziek werken.
Ik wil graag een fragment laten horen uit een show uit februari 1968 met daarin een aantal grootten op de trompet: Genieten dus. Je ziet Al Hirt die Dizzy Gillespie, Pete Candoli en natuurlijk Don Ellis introduceert.

Hij richtte zich op het bespelen van de bugel en de ‘superbone’, meer nog dan het fysiek zwaardere instrument, de trompet; vanwege het nog fysiek intensievere vereiste, moest hij helemaal definitief stoppen met drummen. In april 1978 gaf Don een laatste concert met z’n orkest. Op de avond van 21 december 1978 zakte Don Ellis, in het bijzijn van z’n ouders in elkaar en overleed aan een hartaanval.

Het is moeilijk om een verslag te schrijven over Don in een paar A4 –tjes, daarom heb ik ook niet geprobeerd details te schrijven over zijn opnames, over de films of de onderbelichte details van zijn carriëre, daarover is al geschreven en herschreven en allemaal te vinden op het internet. Als je het nog niet al hebt gedaan, luister naar de nog verkrijgbare albums ( op LP / CD) om zijn geniale kwaliteit te kunnen begrijpen. Zelfs dan nog zijn z’n ware capaciteiten niet te vatten. De mensen die hem zagen optreden tijdens concerten, in alle soorten van muziek: met Gunther Schuller, Leonard Bernstein, Lukos Foss, Zubin Mehta, Stan Kenton ( in symfonische bezetting) en met de vele kleinere bezettingen en big bands; zij zijn de gelukkigen en die musici en artiesten die met Don werkten; zij zijn de bevoorrechten.
De geschreven artikelen en verslagen over Don geven over het algemeen dezelfde impressies, soms verkeerde veronderstellingen ( deze neigen te groeien met het verstrijken van de jaren) en heel soms is het een poging om meer te zijn dan een oppervlakkig onderzoeken.

Het was mijn vriendschap met Don’s ouders, die mij er toe zette om een studie te maken “as close as possible”, niet alleen van Don’s muziek, maar ook zijn leven, z’n gevoelens en zijn ambities. Ik kreeg toegang tot muziek, persoonlijke dagboeken, brieven en een overvloed aan materiaal gerelateerd aan zijn leven. Voordat zijn ouders overleden, beloofde ik hen, een diepgaande biografie over hun zoon zullen gaan schrijven. Dezelfde belofte heb ik gemaakt aan Don’s eerste trompettist, de reeds overleden Glenn Stuart, die een goede vriend van mij werd.
Gedurende 20 jaar heb ik gestudeerd, onderzoek gedaan, interviews gemaakt en geschreven, in mijn poging om de beloftes waar te maken.

Zal de tijd de herinnering aan Don Ellis rechtzetten? De tijd zal het leren ! Moge Don Ellis weer herleven!
Ken Orton - augustus 2008 ( vertaling: Hans Wagensveld) keepswinging@live.nl

RICHARD M. SUDHALTER (1938-2008) Op vrijdag 19 september 2008 overleed trompettist en, bovenal, jazzcriticus en - schrijver Richard M. Sudhalter. Geboren in Boston, Massachusetts, leerde hij de cornet bespelen en als tiener trad hij al professioneel op. Hij studeerde aan het Oberlin College en verhuisde in 1960 naar Europa, waar hij corrrespondent werd voor een Amerikaans persbureau. Begin jaren tachtig gaat hij over jazz schrijven voor de New York Times. Richard M. Sudhalter schreef een aantal belangwekkende boeken, zoals Bix, Man and Legend, de biografie over Bix Beiderbecke.

Zijn belangrijkste studie werd Lost Chords, dat gerekend kan worden tot één van de belangrijkste handboeken over de jazz. Het belicht de invloeden, die blanke jazzmusici gehad hebben op de ontwikkeling van de jazz en vormt een mooi tegenwicht tegen die critici, zoals Stanley Crouch, die menen dat jazz alleen door de zwarte jazzmusici gemaakt is. De ondertitel luidt dan ook: White musicians and Their Contribution to Jazz (1915-1945) ( = Blanke musici en hun bijdrage aan de jazz (1915-1945)). De waarheid ligt, mijns inziens, in het midden. Minder bekend is, dat Richard ook een getallenteerd muzikant was, die speelde in de New York Repertory Company en oprichter was van bands als the New Paul Whiteman Band en het Classic Jazz Quartet. In 2003 kreeg hij een beroerte, die er voor zorgde dat hij de laatste jaren van zijn leven niet meer kon praten. Richard M. Sudhalter is 69 jaar geworden.

Keep swinging

Hans Koert

keepswinging@live.nl

English ( Naar het Nederlands-Vlaamse deel met daarin de derde bijdrage over Don Ellis: His Final Years en een stuk over de onlangs overleden Richard M. Sudhalter)

RICHARD M. SUDHALTER (1938-2008) On Friday the 19th of September 2008 trumpet player and, most of all critic and scholar Richard M. Sudhalter passed away.

Born in Boston Massachusetts he learned to play the cornet as a kid and played the trumpet professionally being a teenager. He studied at the Oberlin College and moved to Europe in 1960, where he became a journalist for a United Press International. In the early 1980s he started to write about jazz for the New York Times. Richard Sudhalter wrote some important books about jazz history, like the book Bix, Man and Legend, the biography of Bix Beiderbecke. His most important study, Lost Chords, is one of the major hand books about jazz. It is a jazz study about the white men's influences in jazz, subtitled: White musicians and Their Contribution to Jazz (1915-1945) and it compensates the jazz critics, who say that jazz is a black men's invention only, like Stanley Crouch does. I believe, the truth lies somewhere in between. Less known is that Richard was also a gifted musician in the New York Repertory Company and founder of the New Paul Whiteman Band and the Classic Jazz Quartet. In 2003 he was suffered by a stroke, which caused that he was unable to speak since that time. He passed away aged 69.

Hans Koert keepswinging@live.nl
DON ELLIS: HIS FINAL YEARS
Ken Orton loves to publish his Don Ellis biography: “In Search of Don Ellis, Forgotten Genius” – written in American English - completed and copyrighted in October 2007. There are well over 800 pages of text and over 200 pages contained in the “Picture Galleries”, that include many rare, unpublished shots. Although he has tried over the past months to find a publisher or means of publishing, he was unsuccessfully. That’s why he loves to share this extensive article with the readers of the Keep Swinging blog.