Keep (it) Swinging: V-Discs gevonden op Christmas Eiland

V-Discs found on Christmas Island (English) V-Discs gevonden op Christmas Eiland ( Nederlands)

Een verlaten bunker geeft geheimen prijs.
V-DISCS GEVONDEN OP CHRISTMAS EILAND
Hans Koert

De V-Disc platen, 65 jaar geleden uitgebracht, zijn bijzondere overblijfselen uit de Tweede Wereldoorlog. Peter Symons uit Engeland vond er enkele in de verzameling van zijn vader en stuurde me de scans en de verhalen.

Britise soldaten op Christmas Eiland (tweede helft jaren vijtig) ( foto: Peter Symons collection)

Zijn vader vond deze twee V-Disc platen in een verlaten bunker op Christmas Eiland. Christmas Eiland, of Kinitimati, is een atol in de Grote- of Stille Oceaan, deel van de zgn. Line Islands, waar de Briten betrokken waren bij nucleaire proeven met de waterstofbom. De eerste test op Christmas Eiland vond plaats op 15 mei 1957. Peter's vader zat in het Britse leger en bouwde startbanen en wegen ( Royal Engineers) van eind 1958 tot begin 1959.

Startbaan op Christmas Eiland ( tweede helft jaren vijftig) ( foto: Peter Symons collection)

Hij vond de twee platen en nam deze mee naar Europa. Hoewel we de ware geschiedenis van deze toen tien jaar oude platen niet kennen, zullen ze waarschijnlijk daar achtergelaten zijn in de bunker door Amerikaanse soldaten. Beide platen hebben op de labels de letters N C of N G staan; wat deze letters betekenen weten we niet - Wie het weet mag het zeggen. De foto's van Christmas Eiland zijn van Peter's vader.

Label V-Disc 344A ( foto: Peter Symons)

UNTITLED VP 944- The Benny Goodman Quintet - Opgenomen in New York City voor V-Disc op 25 september, 1944 tijdens de NBC "For The Record" show. Bezetting: zie label.

Deze 30 cm platen, zo groot als een LP dus, werden in de jaren veertig van de vorige eeuw uitgebracht en werden maandelijks in dozen van 20 stuks naar de troepen overzee gestuurd. Ze waren niet van het breekbare schellak gemaakt, maar van vinyl, zoals tien jaar later ook de langspeelplaat. Het waren niet-commerciele opnamen en dus niet te koop in de gewone platenzaak. In 1942 vroeg de Amerikaanse muzikantenvakbond, verzameld in de A.M.F. (= American Federation of Musicians), de grote platenmaatschappijen om een eerlijke prijs voor de muziek die gespeeld werd op de radio en in juke-boxen. Dat werd geweigerd en dus gingen de musici in staking. Deze staking, de zgn. record ban, duurde van juli 1942 tot november 1944.

Een Brits kamp op Christmas Eiland ( Tweede helft jaren vijftig) ( foto: Peter Symons collection)

In 1942 kwam G. Robert Vincent, beter bekend als Bob Vincent, veteraan uit de Eerste Wereldoorlog, als technicus te werken bij de Armed Forces Radio Service. Deze organisatie maakte radioopnamen voor de troepen. Bob stelde voor om muziek te gaan opnemen speciaal voor de soldaten aan het front, de zgn. V-Discs.

Brits kamp op Christmas Eiland ( tweede helft jaren vijftig) ( foto: Peter Symons collection)

Dankzij de record ban, de opnamestaking, waren er een heleboel artiesten die daar wel wat voor voelden, mits er duidelijke afspraken zouden komen. Zo kwam de vakbond en V-Disc overeen dat de muziek op niet-commerciële basis uitgebracht zou worden en alle originele masters en uitgebrachte platen zouden na de oorlog vernietigd worden. De V-Discs, van Victory Discs ( hoewel Bob bleef volhouden dat de V voor Vincent stond (!)) zouden nooit in Amerikaanse winkels verkocht mogen worden.

Label V-Disc 344B (foto: Peter Symons)

PEEWEE (sic) SPEAKS - VP 974 Muggsy Spanier and his V-DISC All Stars. Opgenomen in New York City op 17 oktober, 1944. Inleiding door Muggsie Spanier. Bezetting: zie label.

Op de platen kwamen nogal wat populaire artiesten terecht, zoals Bing Crosby, Benny Goodman, Frank Sinatra en Glenn Miller om er een paar te noemen. Aangezien de platen van vinyl waren konden ze de lange reis naar het front doorstaan. Omdat de platen 30 cm in doorsnee waren kon de drie-minutengrens van de normale 78-toerenplaten overschreden worden: 5 minuten muziek op elke kant. Meestal kwamen er twee "normale" nummers op één kant en een langere op de achterkant, zoals bij V-Disc 342.

Label V-Disc 342A ( foto: Peter Symons)

I LIKE TO RIFF / SMILES VP 903 Charlie Barnet and his Orchestra. Opgenomen tijdens de NBC uitzending For The Record New York City van 11 september 1944

Luister maar eens naar een fragment van deze plaat.

Bezetting: Peanuts Holland tp vo - John Martel, Jack Mootz, Lyman vunk tp - Porky Cohen, Ed Fromm, Dave Hallett, Tommy Pederson tb - Charlie Barnet, Rae De Geer, Gene Kinsey, Kurt Bloom, eddie Pripps, reeds, Danny Banks bariton sax - Dodo Marmerosa p - Turk Van Lake g - John Chance b - Harold Hahn dm. Peanut Hucko zang en trompet op I Like To Riff.

De soldaten konden verzoeknummers insturen en V-Disc bekeek dan of er opnamen van gemaakt konden worden. Soms werden ook oude opnamen van de plank gehaald of alternatieve takes, die nooit eerder uitgebracht waren. In 1944 werd er een radioprogramma gelanceerd dat heette For The Records ( = voor de platen), waar musici speelden voor de V-Discs platen.

US GI's (Marine) genieten van de V-Discs.

Een aantal platen heeft een gesproken introductie van de bandleider. De nummers untitled tune ( = lett. nummer zonder titel ) (later hernoemd als Slipped disc) door Benny Goodman komt van zo'n For The Record show ( 25 september 1944); De Charlie Barnet opnamen van I Like To Riff en Smiles werd ook live opgenomen tijdens de show van 11 september 1944. Beide nummers werden ook uitgebracht in de V-Disc serie, die speciaal voor de Marine werd uitgebracht ( V-Disc (Navy) 122)).

Label V-Disc 342B ( foto: Peter Symons)

FISH MARKET VP 917 - Gene Krupa and his New Orchestra. Opgenomen in New York City op 15 augustus 1944.

Bezetting: Tommy Allison, Marty Olson, Pinky Savitt, Al Stearns tp - Leon Cox, Bill Culley, Tommy Pederson tb - Ray De Geer, Harry Klee, Don Brassfield, Charlie Ventura reeds - Stuart Olson bariton sax - Tedy Napolaon p - George Cuomo g - Sid Weiss b - Gene Krupa en John Dales dm.

Als in november 1944 de platenmaatschappijen en de American Federation of Musicians betere vergoedingen overeenkomen, blijft de V-Disc nog bestaan. De productie zou doorgaan tot eind jaren veertig.

Dank aan Peter voor de scan van de labels en zijn vader voor het mogen gebruiken van de foto's.

Hans Koert

keepswinging@live.nl

V-Discs werden speciaal voor de muziekafdeling van het Amerikaanse ministerie van Defensie gemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. De muziek op de platen was bestemd voor de Amerikaanse soldaten aan het front. Veel van deze nu 65 jaar oude platen zijn na de oorlog vernietigd, zodat ze nu moeilijk te vinden zijn. Dankzij de vader van Peter Symons, die in de jaren vijftig als Brits ingenieur op Christmas Eiland werkte en een paar van deze platen in een verlaten bunker vond, kunnen we nu ook een stukje van de geschiedenis van zo'n plaat belichten. Als je dit soort informatie leuk vindt, vraag dan om de Keep Swinging nieuwsbrief.