Gino Bordin en de Hawaïgitaar: Parijs in de jaren dertig

Gino Bordin and the Hawaiian guitar: 1930s Paris ( English) Gino Bordin en de Hawaïgitaar: Parijs jaren dertig (Nederlands) Gino Bordin: Virtuoso of the Hawaiian Guitar ( English) Gino Bordin : Hawaï-gitaar virtuoos (Nederlands)

La guitare venue du paradis
GINO BORDIN EN DE HAWAÏGITAAR: Parijs in de jaren dertig
Jørgen Larsen
( vertaling: Hans Koert)

Onlangs bracht GrassSkirt records een schitterend verzorgde CD uit met heruitgaven van de Franse Hawaïgitarist Gino Bordin. Deze heruitgave is getiteld Gino Bordin - virtuoso de la Guitare Hawaiiene ( 1930s Paris) en bevat een vijfentwintigtal nummers gespeeld in de jaren dertig door deze beroemd maar nu vergeten Franse gitarist Gino Bordin - een eerbetoon aan de Hawaïgitaar. Jørgen Larsen beschrijft uitgebreid, in twee bijdragen, over de carriere van deze Franse gitarist. Vandaag een kennismaking met zijn vroegste carriere voordat hij een gevierd artiest werd en de periode van grote successen tot aan zijn dood in 1977. Later aandacht voor de heruitgaven verschenen rond Gino Brrodin, waaronder de eerder genoemde heruitgave door GrassSkirt records.
Dankzij de opkomst van de platenindustrie en de radio kon de muziek uit Hawaï zich gedurende de eerste dertig jaar van de Twintigste Eeuw over de wereld verspreiden. Musici, afkomstig van Hawaï, zoals Sol Hoopii, Lani McIntire, Tau Moe, Sam Ku West en anderen brachten de muziek, die gemaakt werd op steel guitars en ukelele's met hun platen en live-optredens buiten Hawaï - onder de aandacht van het grote publiek. Radiostations over heel Amerika lieten de muziek van deze Hawaïaanse muzikanten horen. De filmindustrie dikte met haar film Bird of Paradise de exotische paradijselijke elementen van de afgelegen Zuidzee eilanden nog eens extra aan. Deze Hawaïhype was niet typisch Amerikaans, maar was overal op de wereld te vinden en heel wat musici pakten hun instrumenten op en gitaristen gingen met hun instrument op schoot de Hawaïgitaar imiteren. Gedurende dit proces veranderde de muziek. Iedere keer als een land of regio besmet raakte met het tropenvirus, werden bestaande nummers, hits van de dag, uitgevoerd met die typisch Hawaïaanse sound .....In Europa was Gino Bordin één van die pioniers.
Gino Bordin ( oorspronkelijk: Bordino) werd geboren in Vicenza, Noord Italië in 1899. Als jongeman speelde hij gitaar, en raakte bevriend met Mario Maccaferri, die voor gitaarbouwer leerde en later ging werken bij Selmer. In 1926 verhuisde hij van Italië naar Frankrijk zoals zoveel Italianen toendertijd. Toch viel het niet mee om als beroepsmuzikant in Parijs aan de bak te komen, mede omdat hij niet vloeiend noten las. Toch vond hij werk al snel werk in allerlei orkesten, maar ook solo, omdat hij op gehoor zijn instrumenten prima beheerste. Hij trad op in casino's in Monte Carlo, en later in talrijke cabarets, restaurants en danszalen in Parijs. Hij begeleidde musette-accordeonisten met zijn zes-snarige banjo en speelde in Tango-orkesten de Spaanse gitaar. Hij bespeelde de Hawaïgitaar tijdens concerten waarin de Hawaïmuziek centraal stond. Tijdens deze periode ontmoette hij Margueríte Pepin, een jonge danser, die zijn levenspartner zou worden. Gino Bordin's eerste opnamen op banjo en gitaar waren als begeleider van musette-accordeonisten zoals Louis Ferrari, Frédo Gardoni en Léon Raiter. Hij begeleidde ook populaire zangers van die tijd en was korte tijd de begeleider van Tino Rossi, waarmee hij in 1938 door Europa en Noord Afrika toerde. Hij schreef een aantal van Tino Rossi's hits. Als componist schreef hij meer nummers, die populaire hits zouden worden, vaak samen met gevierde tekstschrijvers Gedurende lange tijd werkte hij nauw samen met componist, arrangeur, multi-instrumentalist en dirigent Boris Sarbek. Zijn eerste opname als Hawaïgitarist werd gemaakt voor Pathé in 1928, een interpretatie van Youmans' Hallelujah door Bordin's Hawaiian Trio. Deze plaat markeerde het begin van een wonderbaarlijke carriere op de Hawaïigitaar.
Het totaal aantal opnamen van Gino Brodin op de Hawaïgitaar onder eigen naam en met verschillende pseudonymen is aanzienlijk. Hij maakte platen voort alle belangrijke plantenlabels, zoals Odeon, Pathé en Parlophone en hij trad op in radioprogramma's en behaalde successen als Hawaïgitarist door heel Europa. Hij ontwikkelde de Hawaïgitaar; in 1931 was hij de eerste die een extra bassnaar toevoegde aan zijn instrument en ontwikkelde nieuwe schema's om de snaren te stemmen. Hij inspireerde Mario Maccaferri om een 7-snarige gitaar te bouwen voor Selmer. In 1934 was hij de eerste in Frankrijk die op een electrische versterkte metalen Hawaïgitaar bespeelde. Maccaferri had, op zijn verzoek, zo'n instrument uit Amerika meegebracht.
Bordin was ook een belangrijk leermeester en in 1935 publiceerde hij een methode waarin hij m.b.v. een verzameling arrangementen het bespelen van de 7-snarige gitaar introduceerde. Hij gaf privéles aan huis, op scholen en voor de radio, iets wat hij bleef doen tot aan het eind van zijn leven. Hij overleed in 1977 in Marseille.

Op het eind van de jaren dertig was Bordin uitgegroeid, niet alleen in Frankrijk, maar ook in Nederland en Duitsland, tot een popster door zijn shows op de Franse radio en zijn optredens.Tijdens de Duitse bezetting van Frankrijk ( 1940-1944) bleef hij onverminderd populair - hij bleef spelen in Parijse hotels en nachtclubs. Maar toen de bevrijding zich aandiende in 1944 verdampte die roem. Nieuwe muziekstijlen en andere muzikanten overspoelden Parijs en Bordin had moeite om werk te vinden. Door een zware hartaanval kon hij een tijdje niet spelen. Na een langzaam herstel richtte hij in 1949 een trio van Hawaïgitaren op , waarmee hij populaire zangers en acteurs begeleidde, maar de gloriedagen van weleer waren voorgoed voorbij. Hij trok zich terug in Zuid-Frankrijk en overleed, na een aantal keren opgenomen te zijn geweest in het ziekenhuis van Marseille, in juli 1977.

Afsluitend wil ik graag een fragment van een optrden toevoegen van een hedendaags trio dat muziek speelt van Gino Bordin: de compositie Caresses Venitiennes

In een volgende bijdrage meer over de heruitgaven van Bordins muziek. ( vertaling Hans Koert)

Jørgen Larsen

keepswinging@live.nl

Met het verschijnen van een publicatie in The Pacific Journal door ene Monsieur de Bougainville, kon de westelijke wereld lezen dat hij het paradijs op aarde had gevonden, gesitueerd in de zuidelijk deel van de Grote Oceaan.(cd-hoes tekst). Gino Bordin, Italiaan van geboorte, liet Europa kennismaken met haar muziek op zijn Hawaïgitaar. Hij werd er in de jaren dertig beroemd mee in Frankrijk en de omliggende landen, waaronder Nederland, maar in de jaren na de oorlog verbleekte de belangstelling voor deze zwoele tropische klanken en leefde hij vergeten in Zuid Frankrijk, voordat hij in 1977 overleed. Jørgen Larsen zette voor de Keep Swinging blog deze gitarist nog eenmaal in het zonnetje. Als je niets wilt missen, vraag dan om de nieuwsbrief.

Retrospect
Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions