Keep (it) Swinging: Vreemd Is Het Wel: Muziek bij een hoorspel

Vreemd Is Het Wel: Muziek bij een hoorspel ( Nederlands) (tomorrow) Nobody Knows You: Music for a radio play ( English)

Wie ziet je zitten als je nergens bent: VOSKUIL OP MUZIEK.
VREEMD IS HET WEL: MUZIEK BIJ EEN HOORSPEL
Hans Koert

Een heleboel boeken die geschreven worden belanden uiteindelijk in de ramsj bij De Slegte, maar soms worden het bestsellers. En als een boek helemaal aanslaat bij het grote publiek, dan is de kans groot dat het verfilmd wordt. Dat overkwam de romanserie "Het Bureau", geschreven door J.J. Voskuil (1926-2008), alleen er werd (nog) geen film van gemaakt, voor zover ik weet, maar wel een hoorspel.

In Het Bureau beschrijft Voskuil de dagelijkse beslommeringen op het Meertens Instituut. Het Meertens Instituut is, en nu citeer ik hun website, een onderzoeksinstituut dat zich bezighoudt met de bestudering en documentatie van Nederlandse taal en cultuur. Centraal staan de verschijnselen die het alledaagse leven in onze samenleving vormgeven. J.J.Voskuil schreef er 7 boeken over en die bespiegelingen groeiden uit tot een populaire serie romans. De serie werd vijf jaar geleden bewerkt tot een hoorspel, een bijna uitgestorven fenomeen. Tussen het eerste programma ( uitgezonden 5 april 2004) en het laatste ( mei 2008) zaten zo'n 475 afleveringen.

De muziek, die gebruikt werd in het hoorspel is verschenen op een Basta CD getiteld Vreemd Is Het Wel! en de muziek wordt gespeeld door het Bo van der Hunk Quintette. ( Basta 3091482).

Het thema waaraan de muziek van het hoorspel is opgehangen is het nummer Nobody Knows You When You're Down and Out, zoals dat gespeeld werd door Sidney Bechet in 1949 op Blue Note. Op het eind van het laatste deel noemt de hoofdpersoon Maarten Koning deze titel, als het nummer

dat op zijn begrafenis gespeeld zou moeten worden. Het nummer, door Jimmie Cox in 1923 opgenomen, werd beroemd gemaakt door Bessie Smith (1929) en, eind vorige eeuw, door Rod Stewart ( 1988) en Eric Clapton (1992).
Het kwintet dat de muziek speelt, bestaat uit Menno Daams op trompet, Robert Veen op sopraan- en baritonsax, Chris Hopkins aan de piano en Hammond, Louis Debij op slagwerk en Gert-Jan Blom op bas en allerlei muzikale speeltjes als de zingende zaag, de Omnichord en de phonofiddle. De naam van de band, het Bo van der Hunk Quintette is natuurlijk nep en klinkt hetzelfde als The Beau Hunks Quintet het bekende retro-orkest, dat bekend werd met de muziek van Laurel & Hardy, met de heruitgave van de muziek van Raymond Scott en die van Al Gallodoro met het Paul Whiteman Saxophone Soctette en andere projecten. Ik heb een fragment gevonden van hun Saxophone Quartet, waarmee ze eerder dit jaar enkele stukken, geschreven door Larry Shields uit Laurel & Hardy films ten gehore brachten ( Dash and Dot", "Good Old Days" en "Give Us a Hand" )

De plaat bevat meer dan 20 nummers, meest fragmenten rond hetzelfde thema: Nobody Knows You When You're Down and Out met titels als Vreemd is het wel, Down and Out, And as for friends you don't have any of Wie ziet je zitten als je nergens bent. Sommige fragmenten zijn solo's gespeeld door Robert Veen of Gert-Jan Blom zoals Without a doubt, Writersblock, waarbij soms gebruik gemaakt wordt door allerlei vreemde geluidmakende attributen ( wat te denken van Zuidertoren, Amsterdam of de Archiefladenblues). Huub van der Lubbe vertaalde de tekst van Nobody Knows You When You're Down and Out tot Wie ziet je zitten, als je nergens bent.

De karakters uit het boek en het hoorspel zijn alle "echte" personen die op het Meertens Instituut werkten. Eén van die mensen heet in het boek Stanley Graanschuur, maar werkte in werkelijkheid op het instutuut tussen 1969 en 1974 als medewerker op het Volksliedarchief als Nedly Elstak. Nedly Elstak groeide uit tot een bekende Nederlandse jazztrompettist.

Nedly Elstak ( 1939-1989)

Hij speelde trompet in een korte film, waarvan ik een fragment wil laten zien, getiteld Jasper en het rokertje, gemaakt door provo Robert Jasper Grootveld, die een kruistocht hield tegen de tabaksindustrie.

Voor de goeie orde - Nedly Elstak is niet te horen op deze Vreemd Is Het Wel CD ( opgenomen 2004 - Nedly Elstak overleed in 1989), maar als je meer van deze ondergewaardeerde trompettist wilt horen ga dan op zoek naar de uitgave: Nedly Elstak - trumpeter uitgebracht door het Nederlands Jazz Archief ( nu Muziekcentrum Nederland) en BVHaast ( NJA 0102).

Als je alles van de Beau Hunks verzameld, kun je niet om deze CD heen, die zijn naam alle eer aan doet: Vreemd is het wel. Natuurlijk geldt dat ook voor alle fans van Het Bureau.

Hans Koert

keepswinging@live.nl

Als je nieuwsgierig bent geworden naar onderwerpen, die gerelateerd zijn aan jazz of jazz-verwante muziek uit de periode 1910 tot 2010 ( we kijken niet op een jaarje) zoals vandaag aangeroerd, dan wil je niets missen. Blijf op de hoogte met de wekelijkse nieuwsbrief. Meld je aan.