In Memoriam: Martha Weijn ( 1937-2010)

Martha is de winkel nooit kwijtgeraakt - Diskabinet is Martha kwijt.
IN MEMORIAM: MARTHA WEIJN (1937-2010)
Cor Gout (schrijver - muzikant)

Eerst een briefje op de ruit van het Diskabinet, ‘Trefpunt voor platenspeurders’, Javastraat 122, met de tekst ‘Wegens griep gesloten’. Later, een briefje met een nieuwe tekst: ‘Wegens familie-omstandigheden gesloten’.
Nooit ziek geweest, een vlucht vanuit Zuid-Frankrijk in augustus, een lichte hoest. Was dat vanwege de airco in het vliegtuig? Toch maar het zekere voor het onzekere nemen, een onderzoek in Antoniushove MCH te Leidschendam, waar een scan uitwees dat de ziekte waar niemand mee mag spotten zijn gruwelijke werk al onherstelbaar had verricht.
Op 18 september overleed Martha Weijn, de drijvende kracht achter het Diskabinet, een bijzondere vrouw, een bijzondere winkel waarin haar gehele leven leek geborgen: haar overleden man Henny in de opzet van de winkel en in de zorgvuldig uitgestalde video-reeks ‘Ach die tijden zijn voorbij’, zijn beeldverhaal over het Den Haag van weleer; haar kinderen (Dennis en Franny) in de persoon van Franny, die Martha sinds het overlijden van Henny in de winkel assisteerde; en haar passie voor de muziek in de bakken met jazz, amusementsmuziek, chanson, pop en kleinkunst, een muzikale smaak die door alle stijlen heenliep. Muziek was goed als ze met durf en vakmanschap was gemaakt en extra goed als ze lekker swingde.

Kwam je in de winkel voor een cd of plaat van Louis Armstrong of Connie Stuart dan kreeg je gratis bij de bediening kleurrijke verhalen over Armstrong’s jovialiteit en vrijgevigheid of Connie’s beginjaren in Den Haag, als de chanteuse ‘Miss Conny’, te horen. Kwam je voor een cd van Frans Bauer of Gordon dan verwees ze je naar de ‘feestartikelenwinkel’. Want zo was Martha, ze kwam op voor haar sympathieën en ze kwam uit voor haar antipathieën: “Erom heendraaien doe ik niet, “ zei ze dan, “ik ben geen grammofoonplaat.”

Diskabinet aan de Javastraat in Den Haag ( foto: Patrick van Griethuysen)

Op sommige dagen leek het Diskabinet meer op een sociëteit dan op een winkel. Wanneer musici als Rob Agerbeek, Robbie Pauwels, Frans Poptie, Wim Kuylenburg, Ted Easton, Eddie Christiani en Greetje Kauffeld, of mensen uit de muziekindustrie zoals Gerrit den Braber en Henk Toorenvliet van Black Jack Jazz Records, of journalisten zoals Harm Mobach en Skip Voogd de winkel bezochten, nam die dat karakter aan. Herinneringen werden dan opgehaald, nieuwtjes uitgewisseld. Martha’s grote kennis van het muziekleven in Den Haag (en ook wel daarbuiten) was voor een groot deel aangedragen door de musici zelf. Het was levende kennis.
Martha’s loopbaan in het platenbedrijf begon in januari 1954 als verkoopster bij Sprenger’s (Passage 46), aanvankelijk voor zes weken. Pim Sprenger was daar de baas, zijn neef Ad de Haas was de kenner, een jazz-man. Ze heeft er zeven jaar gewerkt: “De zaak had een goed repertoire en een sfeervol interieur met mooie luisterhokjes op de eerste etage,” vertelde ze me toen ik haar in 2007 interviewde voor het boek ‘En dan nu de polonaise; muziek in Den Haag en Scheveningen’. “We verkochten er niet alles: voor De Zangeres Zonder Naam werd bijvoorbeeld verwezen naar Muzam in de Boekhorststraat. Soms kwamen er mensen uit Wassenaar een plaat van Johnny Jordaan vragen. Dan noemden ze fluisterend de naam van de zanger en de titel van de plaat." Uit Martha’s Springer’s-tijd tijd stamt ook dat mooie beeld van de Haagse jazzlegende Pia Beck, die de winkel binnenkwam in haar shorts, met een wit jasje eroverheen en met slippers aan haar voeten. Ze was zo van het strand gekomen en had haar MG scheef voor de ingang van de Passage gezet. Martha’s wangen glommen toen ze me dit vertelde: “Stel je voor…het waren de jaren vijftig! Maar zij kon dat doen. Zij was Pia Beck.”
Martha Weijn met Rob Agerbeek ( foto: Wim Vandenberg)

Na een intermezzo in het Record House in de Van Hoytemastraat, een filiaal van het in de Frederik Hendriklaan gevestigde Gramora, zetten Martha en Henny in 1969 hun eerste eigen winkel op in de Wagenstraat. Deze eerste versie van het Diskabinet was gevestigd in een pandje van vier bij vier meter, volgestouwd met platen, waarvan een groot deel onder de toenmale standaardprijs van fl.19.90 werd verkocht. Ze hadden die voor fl. 10,50 bij een importeur in Utrecht ingekocht en voor f. 16,90 in de bakken gezet. Doordat het Diskabinet niet was aangesloten bij de NVGD (Nederlandse Vereniging van Grammofoonplaten Detailhandelaren) kwamen Henny en Martha daarmee weg. Het zaakje draaide goed totdat de Haagsche Courant uit de Wagenstraat vertrok, de tijdschriftenwinkel Van Gelderen, die daar vlak naast zat, zijn deuren sloot en de route van het Hollands Spoor naar de stad rustiger werd door de uitbreiding van het Centraal Station. Voor het ondernemerspaar voldoende reden om op zoek te gaan naar een nieuwe plek voor de winkel.

De bekende advertentie in Toppers van Toen ( uitgave van de Stichting Archief Historische Geluidsdragers)

Er zouden ruimtes vrijkomen in het winkelcomplex dat was verrezen op de grond van de oude kazerne in de Frederikstraat. Die lokatie leek Martha en Henny niets. “We zijn toen in de buurt gaan kijken of er betere mogelijkheden waren. In de Javastraat 122 had je een Verkadewinkel, waar een mevrouw veertig jaar achter de toonbank had gestaan. Daar zijn we gaan praten. De eigenaresse wilde nog wel doorgaan, maar haar kinderen vonden dat ze op moest houden. Op 18 november 1977 zijn we er ingetrokken. Dat werd het tweede Diskabinet. De eerste week kwam er niemand, maar zo tegen sinterklaas ging het draaien. We hadden toen de toonbank links vóór met daarop een kassa van het Nederlands kasregister, waar je aan moest draaien. Ik blééf draaien. Ik heb in die tijd ook nog in de Wagenstraat gestaan, tot ik er geen zin meer in had. Toen ging ik ook full-time naar de Javastraat. Op 20 mei 1999 is Henny overleden. Daarna is de winkel drie maanden gesloten geweest. Toen kreeg ik heimwee naar de muziek en naar de mensen en ben ik op 2 september weer opengegaan. De hele winkel schoongemaakt en weer met frisse moed begonnen. Heerlijk.”
Diskabinet van Henny en Martha Weijn. Een blik in de winkel en een korte vergadering met Harry Belle. ( oorspronkelijk onderschrijft) ( uit: Toppers van Toen nr. 1 - pag. 5)(1994)

Mijn gesprekken met Martha over muziek en het muzikale leven in Den Haag hielden niet op na de interviews in 2007. Zeker wanneer onze gemeenschappelijke vriend Skip Voogd op bezoek kwam, buitelden de petites histoires en anekdotes over elkaar heen.Het laatste verhaal dat Martha mij vertelde ging over Jascha Trabsky, van geboorte Oekraïner, van opleiding violist en sinds de jaren vijftig werkzaam als winkelier van Vh Muziek Smith in de Nieuwstraat 25. Trabsky was een man met vele eigenaardigheden. Eén daarvan was zijn fobie voor een inval van de Russen in ons land. Om zich hiertegen in te dekken had hij altijd een koffer met kleren en dierbare bezittingen bij zich. ’s Avonds bij sluiting van de winkel voegde hij daar de kas aan toe. Mochten de Russen komen dan waren zijn biezen alvast gepakt! In zijn zaak werkte een zekere Peter Molenaar die een reputatie genoot als ’ladykiller’. Op een avond zou Molenaar met twee vriendinnen een uitgaansgelegenheid nabij Ockenburg bezoeken. Trabsky, die daar in de buurt woonde, kon gebruik maken van een lift in Molenaar’s Austin 7. Aan het begin van de Sportlaan klaagde één van de dames dat Trabsky haar lastig viel op de achterbank. Onmiddellijk zette Molenaar zijn auto aan de kant en gelastte Trabsky uit te stappen. Met zijn koffer in de hand slofte Trabsky naar de dichtsbijzijnde telefooncel om een taxi te bellen. Bij thuiskomst merkte hij dat hij iets miste. In alle opwinding had hij zijn koffer in de cel achtergelaten. Voor het eerst in zijn leven was de man gescheiden van de inhoud van zijn bestaan. Hij voelde zich leeg, bijna onbestaand.Op dat punt in het verhaal (in het vervolg daarvan zou Trabsky de koffer terugvinden zoals hij hem achtergelaten had) dacht ik: Trabsky’s koffer, dat is jouw winkel. Zorg dat je hem nooit kwijtraakt, Martha! Martha is de winkel nooit kwijtgeraakt. Omgekeerd wel. De winkel is Martha kwijt. Hoewel…toen ik vanmiddag langs het Diskabinet fietste, meende ik haar te zien, naar me wuivend vanachter de toonbank, de rug recht, de schouders naar achteren.Ik zwaaide terug. Dag Martha!

Een uitgebreid interview met Martha Weijn staat te lezen in: En dan nu de polonaise, muziek in Den Haag en Scheveningen; red. Cor Gout, John van Markwijk, Harry Zevenbergen; Den Haag 2008 (uitgeverij Trespassers W).

Cor Gout ( schrijver - muzikant)

keepswinging@live.nl




Onlangs overleed Martha Weijn ( 1937-2010), eigenaresse van de bekende Haagse platenzaak Diskabinet. Cor Gout, schrijver en muzikant, herinnert haar.

De Keep Swinging blog verschijnt momenteel tweemaal per week in een Nederlandse en Engelstalige uitvoering en bereikt meer dan 10.000 unieke bezoekers per maand wereldwijd. Er zijn meer dan 1300 blogs verschenen. De Keep Swinging blog is gewijd aan jazz en jazz-gerelateerde muziek uit de periode 1910 - 2010 en bevat o.a. recensie van nieuwe jazzalbums of onlangs verschenen heruitgaven. Als je niet wilt missen, vraag dan de nieuwsbrief.


Retrospect
Oscar Aleman Choro Music Flexible Records Hit of the Week-Durium Friends of the Keep Swinging blog Keep Swinging Contributions