Keep (it) Swinging: Louis Vola en de geboorte van het kwintet

Louis Vola en de geboorte van het kwintet ( Nederlands) Louis Vola and the birth of a quintet ( English) Louis Vola: bassist en orkestleider ( Nederlands) Louis Vola: bass player and bandleader ( English)

Een onvermoeibare impressario ......
LOUIS VOLA EN DE GEBOORTE VAN HET KWINTET
Georg Lankester

Voor Hot Club de France-liefhebbers is Louis Vola (1902 - 1990 ) een naam die direct associaties zal oproepen met het onvergetelijke Hot Club de France Quintet, alhoewel daarvan natuurlijk nog vele andere goede bassisten deel hebben uitgemaakt – ik denk daarbij in het bijzonder aan Emmanuel Soudieux (helaas overleden) en Coleridge Goode (die na de bevrijding in Londen met Django en Stéphane speelde). Ik heb beiden kunnen bezoeken en hun ervaringen dus uit de eerste hand opgedaan. Maar onwillekeurig komen vooral de eerste jaren van het Hot Club de France Quintet in herinnering, een tijdvak waarin Louis Vola een grote rol speelt; en niet alleen als bassist - hij blijkt vooral een onvermoeibare impressario.
Vandaag over zijn begin jaren en het ontstaan van het beroemde Quintet de Hot Club de France.

Eén van de oudste foto's van het Quintet: v.l.n.r. Roger Chaput, Stéphane Grappelly, Louis Vola, Joseph Reinhardt en Django Reinhardt ( Place Pigalle 1934)

Louis Vola wordt op 6 juli 1902 in het Franse La Seyne-sur-Mer geboren. Zijn ouders komen uit Piemonte (Italië) en hij brengt zijn jonge jaren in Genua door. Eenmaal in Frankrijk beland gaat hij viool en slagwerk studeren. Al heel jong speelt hij in kleine orkestjes aan de Riviera en hoort hij de eerste Amerikaanse musici die daar en in Parijs optreden. We spreken dan over het begin van de jaren twintig. Hij verdient de kost door in de week in de productie bij Citroën te werken en tijdens de weekends te drummen op diverse Bals-Musette, zoals die van Noyent-sur-Marne of in de rue de Lappe te Parijs, waar de Musette is ontstaan. In 1925 vertrekt hij naar Joegoslavië waar hij tot 1928 verblijft. Gedurende die periode leert hij de accordeon en de bas bespelen waarbij zijn voorkeur naar het laatstgenoemde instrument uitgaat. En zoals we weten – met groot succes ! Terug in Frankrijk leert hij Django Reinhardt en zijn broer Joseph kennen en engageert ze in zijn orkest, dat hij vanaf ongeveer 1930 voor het cabaret La Boîte á Matelots in het Palm Beach hotel te Cannes heeft gevormd.

Django Reinhardt ( 1934) ( foto uit: Django - Michael Dregni)

Op een warme zomeravond in 1931, als Django en Joseph (Nin-Nin) zoals vaker aan de Riviera vertoeven en aan het strand voor wat publiek spelen, komt Louis op hen af. Hij vertelt de broers dat hij een bakkerij heeft, maar ook muzikant is en juist bij het Lido heeft opgetreden. Django en Nin-Nin worden uitgenodigd om in zijn orkest te spelen. In feite leidde Vola al vanaf 1928 bands, ook in Parijs; hij was eigenlijk meer orkestleider dan bassist. Toch zou het in de praktijk niet zo makkelijk zijn de twee gitaristen steeds bij zijn orkest te laten optreden. Soms moest Louis stad en land afzoeken om ze te vinden. En na een aantal optredens vroeg Django al om een voorschot, waarvan hij onmiddellijk een oude Dodge kocht!

Ik heb 5000 francs nodig. Ik moet een tiara kopen voor mijn moeder. Ze verdient het. En ik wil onze paarden versieren. Voor ons zijn paarden koninginnen. Geef me een voorschot .. en doe je dat niet? .... dan ga'k dood. Een uur later komt Django terug achter het stuur van een Dodge uit 1926, grijnzend van oor tot oor. (Django - The Life and Music of a Gypsy Legend - Michael Dregni - p. 59)

Louis Vola ziet Django, die na de zomer van ’31 naar Parijs terugkeert en daar ondermeer bij accordeonist Guérino speelt, in het voorjaar van 1932 terug in zijn orkest. Opnieuw oogst de bassist in Cannes succes in het Palm Beach en een jaar later verdringt hij zelfs het jazzorkest van Jack Harris en krijgt hij een contract voor de hele zomer van ‘33. Django Reinhardt met Louis Vola
Later in Parijs krijgt hij met zijn orkest een plaatsje in de Boîte á Matelots dat daar werd geöpend door Léon Volterre. Bovendien is hij dirigent van een formatie die gasten in het befaamde Hotel Claridge met Thé Dansants entertaint. Hij speelt dan accordeon in een 14-mans tango-orkest. Uit dit laatste engagement zal niet lang daarna het HCdF-Quintet ( = Hot Club de France Quintet) ontstaan.
Djangology - The Quintet of the Hot club de France: Eén van de eerste opnamen samen ( september 1935)

Zowel Django Reinhardt als Stéphane Grappelli traden daar weliswaar afzonderlijk op, maar gingen in de pauzes (achter de coulissen) samen improviseren, bijgestaan door Roger Chaput op gitaar en Louis Vola op bas. Deze experimenten (later aangevuld met Joseph) vormen de basis voor het fameuze kwintet dat eind 1934 de eerste concerten en opnamen maakt.
Vola neemt deel aan concerten, toernees binnen- en buiten Frankrijk. Bij veel sessies begeleidt hij, naast Django, ook beroemde Amerikanen zoals Coleman Hawkins, Benny Carter, Barney Bigard, Dicky Wells, Bill Coleman en bijv. zangeres Adelaide Hall.

Eén van de eerste foto's van het kwintet met Louis vola op bas.

In december 1934 worden op initiatief van Charles Delaunay (één van de directeuren van de in 1932 opgerichte Hot Club de France organisatie) voor het label Ultraphone de beroemde eerste plaatopnamen gemaakt die in de gehele wereld zouden worden verkocht. Het zijn de 4 titels Dinah, Lady Be Good, Tiger Rag en I Saw Stars. Vola blijft voor lange tijd de bassist van het beroemde ensemble.

Eén van de eerste advertenties uit 1934 voor het quintet, dat toen nog niet zijn uiteindelijke naam had. ( foto uit: Django - Michael Dregni)

Geniet van een fragment van het "kwintet" dat als Delaunay's Jazz in september 1934 voor Swing het nummer I Saw Stars opnamen: Stephane Grappelli viool - Django Reinhardt sologitaar - Roger Chaput ritmegitaar - Louis Vola drums. De zang is van Bert Marshall.

Georg Lankester

keepswinging@live.nl

Wie aan het Quintet du Hot Club de France denkt, denkt aan Django Reinhardt en zijn maatje Stephane Grappelli. Dit wereldberoemde Quintet gaf Europa een eigen geluid. Maar hoe is dit kwintet eigenlijk ontstaan? Georg Lankester vertelt, hoe Louis Vola, bassist en orkestleider, de muzikanten bij elkaar bracht, hetgeen uiteindelijk leidde tot een serie fameuze opnamen van dit beroemde Quintet. De Keep Swinging blog maakt regelmatig plaats voor gastredacteuren, die hun kennis en passie willen delen met de bezoekers van deze wekelijkse blog. Als je hiervan niets wilt missen, meld je dan aan voor de wekelijkse nieuwsbrief.